KELAYNAK

Ülkemizin tanıdık yüzü olan arkadaşımız, bir zamanlar Orta Doğu, Kuzey Afrika, Güney ve Orta Avrupa'da yaygındı. En az 1.8 Milyon yıl öncesine dayanan fosil kayıtları bulunmaktaydı. Fakat 300 yıl önce Avrupa'dan tamamen kayboldu. Güney Fas'ta yaklaşık 500 yabani kuş kaldığı ve 2002'de yeniden keşfedildiği Suriye'de 10'dan az olduğuna dair söylentiler vardı. Bu sayılarda birlikte Türkiye başta olmak üzere uluslararası yeniden hayata döndürme, koruma ve çoğaltma programları başlatıldı. 2018 yılında IUCN kırmızı listede kritik seviyededir. 

Türkiye'deki Durumu: Nüfus'un neredeyse 1'e düşmesiyle Çevre ve Orman Bakanlığı, Şanlıurfa'ya bağlı Birecik'de yarı vahşi bir koloni kurmaya karar verdi. Öyle ki kuşlar göçten döndüğünde esaret altına alınmıştır. Program 2005 yılının Mart ayında 205 sayı ile başarılı oldu. Amaç gençlerin haricinde 100 erişkin çift bulunduktan sonra göçlerine izin vermek. Kuşlar için uçurum yamaçlarına yuvalar yapılmıştır. Ocak veya Şubat ayları başlarında kuşlar üremek amaçlı serbest bırakılır.

Diyetleri: Göç kuşları oldukları için havada V formasyonu şeklinde grup olarak uçarken, geçtikleri bölgelerde bulunan bozkır alanlar beslenme için tercih edilmekle birlikte nadas alanlarını ve ekili olan tarlalara inerler. Fas üreme popülasyonunun dışkı analizine bakılarak kertenkeleler ve kararan böceğinin diyette baskın olduğu ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte genel olarak, küçük memeliler, karaya yuva yapan kuşlar ve salyangozlar, akrepler, örümcekler, tırtıllar gibi omurgasızlarla beslenirler.   
                               

Üreme: Uçurum kenarlarında ya da dik yamaçlı kayalar arasında yuva yaparlar. Bilecik'de yapay yuvalar kullanılmıştır ve geçmişte ise binalara yuva inşa ettikleri biliniyor. 3 - 5 yaşları arasında üremeye başlarlar, tek eşli oldukları bilinmekte. Erkek yuva bölgesini seçer, temizler ardından dişiyi elde etme gösterisi başlar. Yuvasını dallar, samanlar ya da çimenlerden oluşur. 2 - 4 yüzeyi pürüzlü yumurta bırakır. Her iki ebeveyn de kuluçkaya yatar ve yavrulara bakar. 

B.C 

kaynak: Wikipedia.com